I. HYRJE
Ky Program përcakton aktivitetet për trajtimin e qenve të pastrehë, kushtet, organizimin dhe shtrirjen e realizimit, si dhe mënyrën e financimit. Për zgjidhjen e problemit lidhur me praninë e shtuar të qenve të pastrehë, gjegjësisht të kontrollohet numri i tyre, nga Organizata Botërore e Shëndetësisë për mbrojtjen e kafshëve dhe rregulloret pozitive ligjore në Republikën e Maqedonisë, e vetmja mënyrë e mundshme është mënyra humane e trajtimit të këtyre kafshëve. Trajtimi human nënkupton kujdesin dhe mbrojtjen e kafshëve, por edhe mbrojtjen e sigurisë dhe shëndetit të qytetarëve në komunë.
II. OBJEKTIVAT E PROGRAMIT
Qëllimi i përgjithshëm i Programit është përcaktimi i masave dhe aktiviteteve të përgjithshme që duhet të ndërmerren në territorin e komunës për kontrollin dhe mbrojtjen efektive të popullimit të qenve të pastrehë, si dhe trajtimin sipas rregulloreve në fushën e shëndetit veterinar dhe mirëqenien e kafshëve.
III. LËNDA E PROGRAMIT
Lënda e programit është përcaktimi i masave dhe aktiviteteve që duhet të ndërmerren në vitin 2024 dhe 2025 për kontroll dhe mbrojtje efikase të popullimit të qenve të pastrehë dhe mënyra e trajtimit. Aktivitetet për trajtimin human të qenve endacakë të pastrehë në territorin e Komunës së Sarajit do të përfshijnë:
– kapja e qenve,
– transporti për në strehë,
– pranimi dhe ekzaminimi nga një mjek i mjekësisë veterinare,
– ekzaminimi laboratorik i sëmundjeve infektive në përputhje me rregulloret në fushën e legjislacionit veterinar, duke përfshirë ekzaminimin e sëmundjes së leishmaniozës,
– trajtimi mjekësor veterinar i qenve, ovariohisterektomia dhe orkiektomia,
– akomodimi dhe kujdesi pas operacionit,
– vaksinimi dhe dehelmentacioni dhe nëse është e nevojshme trajtimi,
– shënimi me mikroçip,
– kthimi i qenve të kapur në zonën e kapjes së tyre ose rikthimi i qenve,
– eutanazia e qenve në përputhje me rregulloret në fushën e shëndetit veterinar,
– edukimi dhe ndërgjegjësimi i popullatës.
Komuna do të veprojë dhe do të njoftojë menjëherë realizuesin e përzgjedhur për veprimet pas një raportimi të mëparshëm me shkrim ose me gojë nga qytetarët dhe me konstatimin e tyre se numri i këtyre kafshëve në territorin e komunës është rritur ndjeshëm.
IV. AKTIVITETET PROGRAMORE
IV.1 Kapja, transporti, identifikimi dhe regjistrimi
Kapja e qenve kryhet nga persona të trajnuar që kanë licencë, të pajisur me uniformën e duhur dhe mjetet e mbrojtjes personale. Kurthi bëhet me pajisjet e mëposhtme: automjet, gracka-rrjeta për kapje, pistoletë (safari) për kapjen kimike të qenve, kosha-kafaze për transport, qafore dhe guidë. Transporti kryhet nga vendi i kapjes në strehë. Identifikimi në terren kryhet në vend duke përdorur formularë të posaçëm regjistrimi dhe identifikimi – çdo qen i kapur regjistrohet, regjistrohen të dhënat për kafshën si raca, gjinia, mosha, shenjat e veçanta, vendi i kapjes.
IV.2 Qëndrimi në strehimore, trajtimi veterinar-mjekësor dhe trajtimi i mëtejshëm i qenve të trajtuar
Qentë e kapur transportohen në strehimore, e cila është e regjistruar dhe e aprovuar nga Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë së Republikës së Maqedonisë. Qentë vendosen në dhomat e pritjes ku qentë vëzhgohen nga mjeku veterinar i cili ekzaminon qentë e kapur dhe zbaton të gjitha masat sipas ligjit dhe ai përcakton se cilët prej tyre plotësojnë kriteret për eutanazi.
Eutanazia kryhet:
– në përputhje me rregulloret dhe urdhrat ligjore në fuqi;
– kur kafsha vuan nga një sëmundje infektive ose parazitare që mund t’u transmetohet kafshëve ose njerëzve të tjerë, kafsha vuan nga sëmundje të tjera në të cilat trajtimi është i gjatë dhe me një prognozë të pasigurt, kafshë të lënduara rëndë që vuajnë dukshëm ose janë të vjetra, kafshë të dobësuara;
– kur qentë paraqesin rrezik për njerëzit ose kafshët e tjera dhe
– kur qentë kanë shpenzuar periudhën minimale të nevojshme për të shterur mundësinë e rikthimit në shtëpi.
Trajtimi mjekësor i qenve të shëndetshëm kryhet në këtë mënyrë:
Të gjitha kafshët klinikisht të shëndosha transportohen në një kompani veterinare të aprovuar nga Agjencia e Ushqimit dhe Mjekësisë Veterinare për trajtimin veterinar-mjekësor të qenve të pastrehë nga strehimorja, për të cilën duhet të merret një kontratë e vlefshme, pra në një seksion të veçantë për kirurgji dhe spital, trajtimi në strehimore nëse e zotëron. Të gjitha kafshët që sipas mjekut veteriner plotësojnë kriteret për kirurgji operohen-sterilizohen.Pas përfundimit të operacionit dhe rikuperimit pas operacionit, kafshët kthehen në strehimore, pra në seksionin e qëndrimit të strehimores, ku ato ushqehen rregullisht dhe mbikëqyren vazhdimisht nga personeli i trajnuar. Strehimorja mirëmbahet në përputhje me rregullat sanitare dhe higjienike: kutitë në strehë pastrohen rregullisht, bëhet dezinfektimi dhe dezinisektimi dhe nëse është e nevojshme deratizimi i gjithë hapësirës. Kontraktori i Programit është i detyruar të lidhë një marrëveshje me një operator të autorizuar për asgjësimin jo të dëmshëm të kufomave dhe nënprodukteve me origjinë shtazore, në një gropë varrimi të ndërtuar posaçërisht në një vendgrumbullim të përshtatshëm komunal, si dhe do të mbledhë dhe transportojë mbeturinat nga strehimorja. Menjëherë pas daljes nga streha, qentë vaksinohen kundër tërbimit dhe trajtohen me një agjens kundër endoparazitëve dhe ektoparazitëve. Qentë e trajtuar dhe të shënuar me mikroçip kthehen në zonën e kapjes ose ristrehohen dhe të ristrehuarit regjistrohen në sistemin e informacionit veterinar. Prioritet do t’i jepet ristrehimit të kafshëve.
IV.3 Edukimi dhe ndërgjegjësimi i popullatës
Rritja e ndërgjegjësimit publik është çelësi për menaxhimin dhe trajtimin human të qenve endacakë. Kontraktuesi i Programit është i detyruar të sigurojë komunikim me qytetarët përmes formave të ndryshme të komunikimit, të kryejë aktivitete edukative dhe promovuese për ngritjen e vetëdijes publike për trajtimin e qenve të pastrehë, të organizojë aksione dhe ngjarje për adoptimin e qenve.
V. Fusha e Aktiviteteve
Programi parashikon kapjen dhe trajtimin e 140 deri në 160 qenve të pastrehë. Aktivitetet do të zhvillohen sipas nevojës.
Personi i autorizuar në komunë merr telefonata nga qytetarët ku ka qen endacakë dhe njofton me shkrim operatorin ekonomik përmes postës elektronike për datën dhe kohën e kapjes.
Në pjesët e populluara të Komunës së Sarajit, sipas kontrollit të kryer në terren, janë konstatuar se janë nga 140 deri në 160 qen endacakë. Ata duhet të trajtohen në një strehë për t’u tredhur, mikroçipohen, markim i verdhë dhe qafore. Për të njëjtët qen duhet mbajtur një regjistër dhe vaksinimi i tyre kundër tërbimit, heqja e krimbave dhe ekzaminimi klinik.
VI. Buxheti dhe Financimi
Financimi i Programit realizohet nga mjetet e siguruara nga Buxheti i Komunës së Sarajit, me mjete nga programi për aktivitetet e Komunës së Sarajit në fushën e shërbimeve të tjera komunale (J8). Për furnizimin publik në fjalë janë planifikuar mjete financiare në vlerë të përgjithshme prej 2.500.000,00 denarë me TVSH. Pagesa do të bëhet në bazë të realizimit, në përputhje me Marrëveshjen e Prokurimit Publik.
VII. Realizues
Bartës i realizimit të aktiviteteve të këtij Programi është Komuna e Sarajit. Realizuesi do të zgjidhet me shpallje publike përmes procedurës së furnizimit publik, në përputhje me dispozitat ligjore pozitive.
VIII. Mbikëqyrja
Mbikëqyrjen e zbatimit të Programit e kryen Sektori për urbanizëm veprimtari komunale dhe mbrojtjes të mjedisit. Mbikëqyrjen inspektuese e kryen njësia për mbikëqyrje inspektuese lokale në Komunën e Sarajit përmes inspektorit për punë komunale dhe inspektorit për mbrojtjen e mjedisit.
IX. Dispozitat përfundimtare
Për aktivitetet e kryera në terren, kontraktuesi është i detyruar të përgatisë raporte tremujore të cilat do t’i dorëzohen Kryetarit të Komunës dhe do të miratohen nga Këshilli i Komunës së Sarajit. Ky Program hyn në fuqi ditën e nesërme nga dita e publikimit në “Fletoren Zyrtare të Komunës së Sarajit”.
